DEFINIZIOA
Haur batek hizkuntza bat ikasteko zailtasunak dituenean edo ohiko aktibitateak burutzeko zailtasunak dituenean entzumen urritasuna izango du. Entzumen urritasuna duten umeak ume ezgaitu bezala izan dira katalogatuak. Signoen hizkuntza erabiltzen duen persona da, ikusmena bere informazio iturria da, eta bere pertsona beste gorrekin identifikatzen du. Irakaslegoaren helburu garrantzitsuena ahozko hizkuntzaren ulermena erraztea da. Entzumenaren galera maila neurtzeko bi aldagai hartuko dira kontutan: intentsitatea eta maiztasuna. Horren arabera, hipoakusia eta gorreria bereiztuko ditugu. Ebaluatzerako orduan entzumenaren galeraren kantitateaz gain, geratzen den entzumenaren kalitatea eta funtzionaltasuna kontutan hartu behar da.
EZAUGARRIAK
Entzumen urritasuna hereditarioa izan daiteke edo ez (jaiotze aurretikoak, erditze momentukoak eta jaio ondorengo gertakariren batengatik pasatakoak). Hizkuntza bat barneratzeko edota arauak barneratzeko zailtasun ugari dituzte eta beraz oso zaila izango litzateke hizkuntza bat baino gehiago ikastea. Beraz, normalean txikitatik ikasten duten hizkuntza etxeko hizkuntza izango da. Urteak aurrera joan ahala, elkarrizketak ugariagoak dira ekintzak baino eta deseroso sentitzen direnez gero gorrekin harremantzen dira soilik.
Entzumen urritasun hau duten pertsonak hiru mailatan sailkatzen dira: gorreria arina dutenak, erdi mailako gorreria dutenak eta gor sakona dutenak. Gorreria sakona dutenek ia ez dute ezer entzungo, erdi mailako gorreria dutenek berriz zerbait entzungo dute eta gorreria arina dutenek erdi mailakoek baino zertxobait gehiago entzungo dute. Entzumen galera mailak eragina izango du ahozko hizkuntza eskuratzerako orduan. Entzumen urritasuna dutenek ez dituzte guk zeharka jasotzen ditugun gauza asko ulertzen eta interpretazio desberdina burutzen dute.
Ondorengo bideoa FUNDACION ONCEk argitaratutako DISCAPACIDADES HUMANAS bildumari dagokio, RTVE-k, 2006. urtean egindakoa:
Gorreria noiz agertzeak eragina izango du haurraren ahozko hizkuntzaren garapenean, alegia, haurrak zenbat eta urte gehiago izan, hizkuntzarekin esperientzia handiagoa izango du eta hizkuntza eboluzio hobea izango du. Baina entzumena hitz egiten hasi aurretik galdu badu, hutsetik ikasi beharko du eta zailtasun gehiago izango ditu.
HEZKUNTZA ESKU-HARTZEA
Ingurukoen begirada gaitasunetara bideratu behar dugu, hau da, jendeak ez ditu ikusi behar oztopo bat balira bezala. Entzumen urritasunak dituzten ikasleek oztopoei aurre egiteko komunikazio sistema ezberdinak eskaini behar dizkiogu. Esaterako, zeinuen hizkuntza ahozko hizkuntzaren ikaskuntza errazteko baliabide garrantzitsu bat izan daiteke eta irakasleak ere jakin behar dute.
Entzumen urritasuna duten ikasleei baliabide gehiago eskaini behar zaizkie, hala nola, beste zentzumenen bitartez probetxua atera diezaioketen baliabideak. Esaterako, haur hauentzat oso egokiak dira baliabide bisualak. Haurren identitate eta auto kontzeptu positiboa lantzeko oso grrantzitsuak dira baliabide hauek zeren eta haurrek komunikazioa aparatu edota jarduera bisual sinpleen bitartez beraien emozioak, sentipenak edota ezagutzak landu dizakete. Irakasleak uneoro transmitituko dizkie sentzazio et mezu positiboak, begiradaren bitartez, gestuen bitartez, edota zeinuen bitartez.
Marian Valmasedak "La escuela y los niños con déficit auditivo" artikuluan dioen bezala hiru behar nagusi dituzte haurrek:
- Pentsamendurako eta komunikaziorako sistema baten beharra.
- Bere inguruan gertatzen denari buruzko informazioaren beharra.
- Garapen orekatuaren beharra identitate ona eta auto-kontzeptu egokia garatuz.
Horretarako, aipatu bezala baliabide eta estrategia metodologiko egokiak eskaini behar dizkiegu haurrei:
· Indibidualki aurkeztu.
· Lankidetzako iharduerak, ikaskideekiko elkarreragina bultzatzeko.
· Ahal den guztietan informazioa bisualki aurkeztu.
· Espazioan: hizkuntza paisaian aldaketak
· —Geletako hormetan irudiak jarri
· Adibidez, jantokiko kartelaren gainean, irudia jarri. pitogramak erabili.
· —Zeinu hizkuntzako taulak denen eskuragarri hormetan.
· Egunerokotasuneko oinarrizko zenbait kontzeptu ikasi eta erabili zeinu hizkuntzan; egunon, agur, eskerrik asko…
· —Proposamen interesgarria: eskola orduz kanpoko ekintza bezala zeinu hizkuntza ikastaroa haurrentzat.
· —Irakasleek formakuntza saioak izatea, zeinu hizkuntzan.
Gaur egun, entzumen urritasuna dutenek gehiago entzuteko aparatuak ere badituzte, besteak beste, audiofonoak edo inplante koklearrak. Audiofonoek soinua anplifikatzen dute eta inplante koklearrak kirurgia bidez gorputzean sartzen direnak dira. Aparatu hauek jarri ostean soinuak identifikatzen ikasi behar izaten dute.
Haurren garapena aztertzeko edota ebaluatzeko hainbat oinarri hartu behar ditugu kontuan ( Marchesi 2002):
- Ikasleari beti aurpegira begiratu behar diogu nahiz eta ikasleak hipoakusia eta aztarnak onak izan.
- Beti baieztatu beharko dugu ondo ulertu duela gure konsigna. Haur gor batzuek (batez ere hipoakusia daukatenak) hainbat estrategia garatzen dituzte beraien aurrean dagoen jendeak ulertu duela pentsa dezan.
- Hainbat datu desberdin lortzea, alderatzea eta noizean behin ebaluazio gehiago egitea egokiena da.
- Ebaluatu behar ditugun pertsonek zeinu hizkuntza jakinez gero interpretari bat erabili behar dugu.Komenigarria da interpretariak ebaluazio prozesuari buruzko informazioa edo formakuntza jasotzea solaskide trebea izan dadin.
- Ebaluatzailea ikasleen ezaugarrien arabera moldatzeko gai baldin bada hobe.
- Funtsezkoa izango da hizkuntzaren ebaluazioa eta bestelako gaitasunen ebaluazioa ondo bereiztea.
Horien arabera, ebaluazioa egiteko honako atalak hartuko geituzke kontuan (Valmaseda ebaluzio irizpideak):
- Ikasleen trebetasuna eta gaitasuna
- Hizkuntza ulertzeko eta erabiltzeko duen gaitasuna [ahozko hizkuntza eta zienuen hizkuntza]
- Gaitasun kognitibo eta sozioafektiboa
- Curriculum arloetarako gaitasuna
- Eskola testuingurua: alderdi estrukturalak [gela eta ikastetxearen ezaugarriak eta baliabideak], funtzionalak [ curriculum proposamena eta antolakuntza alderdiak], erlaziozkoak [ gelako harremanak eta komunikazioa..]
- Familia testuingurua
Carlos Sigesen hainbat gomendio luzatzen dizkigu curriculumaren egokitzapenak burutzeko:
o Gelan ekoizten den ahozko hizkuntzarekiko harremana bermatu egin beharko dugu.
o Material idatziak egokitu beharko ditugu.
o Ikaskideen arteko harremanka bultzatuko ditugu.
o Balore arau eta jarrerei buruzko edukiak azalduko ditugu.
o Gortasunaren inguruko edukiak landutako ditugu.
o Curriculumaren zenbait arlotako helburuak eta edukiak egokitu beharko ditugu. Argi dago arlo batzuk zaitasun handiak sortarazten dituztela, adibidez hizkuntza, atzerriko hizkuntza, eta musika.
Horrez gain, familiaren beharra garrantzitsua da eta haurrek beraien apoioa eta laguntza behar dute: gurasoek zeinu hizkuntza ikasi beharko lukete; seme alabei segurtasuna eta sinismena adierazi beharko lieke, informazioa eman beharko lieke edota mezu positiboak eman beharko lizkie. Gainera, oso garrantzitsua da familiak bere testinguruarekin harreman estua eta kolaboratiboa izatea.
Haur gor baten jaiotzak familia testuinguruan izango duen eraginaren ondorioz, oinarrizko bi aldaketa esanguratsuak destakatzen dituzte adituek: Urritasunaren onarpena, eta haur gorrarekiko komunikazioa erraztuko duten sistema berrien ikaskuntza bereziak bereganatzeko (Suárez eta Torres, 1998).
Haur gor baten jaiotzak familia testuinguruan izango duen eraginaren ondorioz, oinarrizko bi aldaketa esanguratsuak destakatzen dituzte adituek: Urritasunaren onarpena, eta haur gorrarekiko komunikazioa erraztuko duten sistema berrien ikaskuntza bereziak bereganatzeko (Suárez eta Torres, 1998).
- Aransgi."Gorreria duten ikasleentzako curriculum-egokitzapenak prestatzeko alderdi orokorrak". Eusko Jaurlaritza.
- ARANS/GI. "Egokitzapen orokorrak".
- Zubileta. "Una escuela inclusiva y de calidad con todos los sentidos".
- ARANSGI (Gipuzkoa): http://www.aransgi.org/
- ASPASOR ( Araba): http://www.aspasor.org/idioma.html
- ASOCIACIÓN PERSONAS SORDAS BILBAO BIZKAIA: http://www.bizkaikogorrak.org/
- Creena: baliabideak eta argibideak
Ver - CONFEDERACION NACIONAL DE SORDOS DE ESPAÑA Ver
- Dokumentazio anitza:
Ver - EUNATE (Nafarroa): http://www.eunate.org
- EUSKAL GORRAK Federación de Asociaciones de Sordos de Euskadi:
- FEVAPAS Federación Vasca de Asociaciones de Padres y Amigos de los Sordos. http://www.fevapas.org
- FUNDACION CONFEDERACION NACIONAL DE SORDOS DE ESPAÑA Ver
- ESHIE. Asociacion de interpretes de lengua de signos del Pais Vasco: email: eshieailspv@yahoo.com
- Once: Ver
- ULERTUZ. Bizkaiko Haur Gorren Familien eta Lagunen Elkartea
Hurtado de Amezaga 27, planta 2, puerta 2 48008 Bizkaia
Tlf-Fax: 94 444 01 25 / Móvil 610 93 59 95 ; ulertuz@ulertuz.org Ver
KONTZEPTUALIZAZIOA
|
No hay comentarios:
Publicar un comentario